Ludwik Mac (syn Jana) z Babicy organizatorem pierwszej organizacji niepodległościowej w gminie zbiorowej w Czudcu

    Ludwik Mac urodził się 31 stycznia 1914 r. w rodzinie Jana s. Kaspra i Marianny Pasternak c. Wojciecha oraz Marianny Warzybok c. Antoniego i Zofii Borowiec. Ukończył szkołę powszechną w Babicy. Gimnazjum w Rzeszowie. Kwalifikacje nauczycielskie zdobył w Seminarium Nauczycielskim w Rzeszowie, które ukończył w 1933 r. Pracę zawodową rozpoczął 1 września 1937 r. jako nauczyciel Szkoły Podstawowej w Gwoźnicy. Tuż przed wybuchem II wojny światowej uczył w szkole wiejskiej na Polesiu, oddalonej 40 km od Brześcia nad Bugiem. W sierpniu 1939 r. przed zajęciem tych terenów przez bolszewików został poufnie zawiadomiony, że ukraińskie antypolskie organizacje wydały na niego, jako polskiego nauczyciela, wyrok śmierci. Aby uniknąć najgorszego, natychmiast zdecydował się na niezwłoczne opuszczenie dotychczasowego miejsca zatrudnienia i  powrócił do rodzinnej Babicy. 

 
    Zatrudnił się w miejscowej szkole. Szybko zyskał zaufanie wśród młodzieży, a także rodaków wśród których się przecież wychował.  Niepokoiła go jednak przyszłość Ojczyzny. Tymczasem na terenie gminy zbiorowej w Czudcu ruch niepodległościowy zaczęli organizować samorzutnie miejscowi wojskowi, którzy powrócili z wojny. Robili to bardzo ostrożnie. Nie wiedzieli przede wszystkim jak to robić. Jako pierwszy w Czudcu rozeznanie zaczął dokonywać przedwojenny oficer Tadeusz Szybkowski z Przedmieścia Czudeckiego, z bratem Mieczysławem z Czudca. W tym samym czasie oddanych sobie ludzi skupił wokół siebie Ludwik Mac z Babicy i Mieczysław Wilk z Lubeni.

 
    Zorganizowanie Związku Walki Zbrojnej na terenie gminy nastąpiło wiosną 1940 r. Organizatorską rolę wypełniał por. rez. Mieczysław Wilk ps. „Alojzy”. To on pierwszy został zaprzysiężony i otrzymał pełnomocnictwo obwodu do zorganizowania placówki w gminie zbiorowej w Czudcu. Jako pierwszy polecenie zorganizowania placówki wraz z instrukcją nr 1 Rządu Polskiego na Uchodźstwie otrzymał plutonowy podchorąży Ludwik Mac. Został ustanowiony pierwszym dowódcą placówki ZWZ, która przyjęła konspiracyjny kryptonim „Czereśnia”. Wówczas objęła ona swym zasięgiem-jak pisze Andrzej Rurak w „Ruchu oporu w gminie czudeckiej w latach 1939-1945” str.37 – także Straszydle. Jak wiadomo później Straszydle znalazło się organizacyjnie w placówce AK w Tyczynie.

 
    Był niestrudzonym w pracy patriotą. Od podstaw budował zręby wojskowej organizacji niepodległościowej. Ambitnie pomagali mu w tym: Mieczysław Wilk, Franciszek Czekaj i Antoni Lasota z Lubeni, Wojciech Pasternak z Babicy, Jan Oslizło z Pstrągowej, Ignacy Buryn ze Straszydla, Józef Ziobro z Zaborowa, Mieczysław i Władysław Ptak z Nowej Wsi oraz Alfred Szadkowski, Zdzisław Wójcik i Karol Stachak z Czudca. W połowie 1940 r. obsada placówki była następująca: komendant- plut. pchor. Ludwik Mac „Młot”, zastępca- kpr. Karol Stachak „Róża”, adiutant- kpr. pchor. Stanisław Rzepka „Jastrząb”, oficer szkoleniowy- sierż. Józef Ziobro „Żagiel”, oficer łączności -ppor. Tadeusz Szybkowski „Sas”, oficer wywiadu- sierż. Władysław Ptak „Mak”, podoficer broni- kpr. Mieczysław Ptak „Marek”.

 
         Ludwik Mac przyjął pseudonim „Młot”, a później „Alojzy”.  Organizowanie placówki ze względów konspiracyjnych odbywało się systemem piątkowym, czyli tak zwanymi sekcjami tj. 5 strzelców i dowódca. Końcem 1940 r. placówka była w pełni zdolna do wykonywania działań bojowych. Pracę w organizacji niepodległościowej na terenie  Czudca zakończył jednak w listopadzie 1940 r. Zwrócił się wówczas z pisemną prośbą o przeniesienie go do pracy na teren „Jabłecznika”(jasielskie), motywując swoją decyzję względami zdrowotnymi i rodzinnymi. Jego decyzja nie wydaje mi się zbyt jasną. A może wyszedł konflikt wewnątrz tej organizacji, których zresztą w tej placówce AK nie brakowało. Nie udało mi się także określić roli jaką odegrał Ludwik Mac w późniejszym okresie okupacji. Jednakże zaangażował się w działalności konspiracyjnej w obwodzie AK Jasło, kryptonim „Jabłecznik”, a później „Jagoda”. 

 
    Nadmienię, że nowym dowódcą placówki został komendant miejscowego posterunku policji granatowej, dotychczasowy zastępca kpr. Karol Stachak (będąc przodownikiem policji granatowej). Wypełniał tę funkcję do maja 1944 r. kiedy to został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu.  Plut. pchor. Mac poświęcił się pracy pedagogicznej. Pracą zawodową na stałe, jak się okazało związał się z rejonem jasielskim. Pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Cieklinie i w Swoszowej, gdzie w latach 1945-1948 pełnił funkcję kierownika szkoły.

 
    W latach 1947-1951 ukończył Instytut Pedagogiki ZNP w Warszawie w systemie zaocznym uzyskując dyplom wyższych studiów zawodowych z pedagogiki. W latach 1948-1952 był kierownikiem Szkoły Podstawowej w Roztokach. 1 września 1952 r. objął funkcję kierownika Powiatowego Ośrodka Metodycznego w Jaśle. W 1961 r. został powołany na stanowisko inspektora szkolnego Wydziału Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle, gdzie pracował do 31 sierpnia 1965 r. 1 września 1965 r. został mianowany dyrektorem Technikum Chemicznego w Jaśle.

 
    Szkoła ta utworzona została przy Liceum Ogólnokształcącym im. Króla St. Leszczyńskiego w Jaśle 1 września 1962 r. Już 19 października 1965 r. Ludwik Mac powołał Społeczny Komitet Budowy Technikum Chemicznego w Jaśle, którego prace nadzorował i koordynował. W 1971 r. Komitet ten zgromadził na swym koncie odpowiednie środki (11 milionów zł) i rozpoczął starania związane z przygotowaniem dokumentacji na budowę obiektów szkolnych. Zrealizowana inwestycja przy ul Szkolnej (dawna Gomółki) składała się z:  budynku szkolnego (1 IX 1975), warsztatów szkolnych (24 VIII 1976),  sali gimnastycznej (VIII 1976) i laboratorium chemicznego (17 XII 1976). W miarę jak poszerzała się baza szkolna Ludwik Mac czynił starania o nowe kierunki nauki. Z dniem 1 września 1974 r. utworzył Liceum Zawodowe w Jaśle o specjalności "operator procesów w przemyśle chemicznym".

 
    Staraniem Ludwika Maca Kuratorium Okręgu Szkolnego w Rzeszowie nadało 1 września 1975 r. Technikum Chemicznemu i Liceum Zawodowemu w Jaśle imię profesora Stanisława Pawłowskiego. 1 września 1976 r. zorganizował Zasadniczą Szkołę Zawodową 2-letnią o kierunku "sterowniczy procesów chemicznych". Z dniem 1 listopada 1976 r. na bazie istniejących szkół i kierunków szkolenia utworzył Zespół Szkół Chemicznych im. Stanisława Pawłowskiego w Jaśle. W roku szkolnym 1977/1978 wprowadził dalsze nowe kierunki szkolenia. Na poziomie Zasadniczej Szkoły Zawodowej 3-letniej - "aparatowy przetwórstwa owoców i warzyw", a na poziomie Liceum Zawodowego 4-letniego - "mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych". Utworzył Policealne Studium Zawodowe o specjalności "chemiczna ochrona roślin". Od 1 września 1978 r. uruchomił specjalność "mechanik przetwórstwa tworzyw sztucznych" na poziomie liceum zawodowego.

 
    Przeszedł na zasłużoną emeryturę 4 września 1978 r. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 23 stycznia 1985 r. Został pochowany na starym cmentarzu w Jaśle. Żona Ludwika, Felicja z d. Kulczycka była również nauczycielką. Urodziła się w 1911 r. Nauczycielka szkół na Podolu, w Cieklinie, w Roztokach i w Jaśle. Przez wiele lat pełniła funkcję choreografa Zespołu Pieśni i Tańca "Pogórzanie". Za pracę nad kulturą ludową Pogórza została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła w Krakowie 20 kwietnia 1994 r. Została pochowana na starym cmentarzu w Jaśle. Dochowali się dwóch synów: Jerzego i Edwarda.

                                                                                                                                               Źródło:
                                                                                                                                       Zdzisław Domino